Purpose Anxiety loslaten: voldoening vinden zonder groot verhaal

by Silvia | nov 14, 2024 | Creatieve generalisten | 0 comments

In onze cultuur wordt betekenis vaak als essentieel gepresenteerd – alsof we zonder een groter doel niet echt leven. Als je in deze gedachte meegaat, kun je gaan geloven dat álles betekenisvol moet zijn. Maar onderzoek door Leonard L. Martin wijst in een heel andere richting. De zoektocht naar betekenis is misschien helemaal geen aangeboren menselijke behoefte. Het zou wel eens een copingmechanisme kunnen zijn, een manier om om te gaan met de onzekerheid en de druk van onze complexe moderne wereld.

Waar coaches en begeleiders vaak focussen op het vinden van ‘de ware passie’ en streven naar betekenisvolle doelen, laat het onderzoek van Martin ons zien dat de noodzaak om alles zinvol te maken misschien een aangeleerde reactie is. Het vraagt ons om te heroverwegen hoe we mensen begeleiden in hun zoektocht naar voldoening – niet door altijd naar de ‘diepere waarheid’ te zoeken, maar juist door soms de vrijheid van betekenisloosheid toe te laten.

Multigepassioneerd zijn

Zeker als je iemand bent met vele interesses en projecten – een creatieve generalist, multipotential, of polymath – heb je misschien vaak geworsteld met de vraag: Wat is mijn reden van bestaan? Voor jou kan het soms voelen alsof je verplicht bent om één overkoepelend doel te vinden dat alles verbindt. De druk om een ‘ware passie’ of levensdoel te vinden kan overweldigend zijn en nog frustrerender: het kan je het gevoel geven dat je iets mist of de zoektocht niet ‘goed’ doet. In die zin kunnen de bevindingen uit Martins onderzoek heel bevrijdend zijn: laat de eeuwige zoektocht naar de ‘reden van leven’ los en ontdek wat voldoening geeft in het hier en nu.

Betekenis als copingsmechanisme

In traditionele samenlevingen, zoals die van jagers-verzamelaars, leefden mensen vooral in het moment. Hun acties, zoals voedsel verzamelen of zorgen voor hun familie, kregen direct beloning en feedback. De moderne samenleving daarentegen is gericht op lange-termijndoelen – diploma’s, carrières, pensioen. In deze cultuur leren we al vroeg dat we ergens naartoe werken. Het gevolg? We zijn altijd bezig met het waarom, altijd op zoek naar rechtvaardiging. De behoefte aan betekenis helpt ons om die lange-termijninspanningen draaglijk te maken.

Maar als we eerlijk zijn, kost die constante zoektocht naar betekenis ook energie. Het zorgt bij sommige mensen voor ‘purpose anxiety’: een constante onrust dat we misschien nog niet de juiste richting hebben gevonden.

Het alternatief: focus op directe voldoening

Wat als je niet elke interesse of elk project hoeft te rechtvaardigen? Wat als je kunt vertrouwen dat het oké is om je te richten op wat je nú voldoening geeft, zonder dat het in een groter plaatje past?Denk eens terug aan die momenten van flow – activiteiten waarin je de tijd vergat en er simpelweg was. Dat kan een wandeling zijn, een creatief project, een spontaan gesprek. Juist in die momenten ervaren we directe, intrinsieke vreugde en voldoening, zonder dat we ons afvragen waarom het betekenisvol is. En precies hier ligt de sleutel.

Oefenen in het loslaten van betekenis

In mijn werk met multipotentials en creatieve generalisten help ik mensen om die ‘purpose anxiety’ los te laten en zich te richten op wat hen nu inspireert. Het is een mindset waarmee je kan experimenteren en die je gaandeweg verder kan ontwikkelen. Zoals bijvoorbeeld met deze oefening:

Maak een “zinloze” to-do Lijst

Wat? Maak een lijst met kleine, plezierige activiteiten die je kan doen zonder dat ze een duidelijk nut of doel hebben. Dit kan zijn: een mooie steen vinden, een onbekende route naar huis nemen, of een lied uit je kindertijd zingen. Kies één activiteit per dag om uit te voeren.

Waarom? Dit oefent je in het waarderen van momenten die geen groter doel dienen. Door deze simpele acties te doen zonder dat ze direct iets ‘opbrengen,’ creëer je ruimte voor spel en creativiteit. Onderschat deze oefening niet, het zou kunnen dat je er in het begin veel weerstand bij voelt ;-).

Durf het proces te omarmen

Door je te richten op die directe ervaringen verleg je de focus van betekenis naar voldoening in het moment. Voor creatieve generalisten betekent dit o.a. dat je je passies kunt verkennen zonder de druk van rechtvaardiging, dat je kan leren om op een lichtere manier met purpose anxiety om te gaan.

Gebaseerd op het onderzoek: “Finding Life Satisfaction Beyond Meaning: An I-D Compensation Perspective” (Martin e.a.)

Hoe hiermee aan de slag gaan?

Check ons CG Membership hieronder. Op 3 december (20u-20u50) organiseren we voor members de online workshop ‘Omgaan met Purpose Anxiety’. Daarnaast krijg je ook toegang tot de mini-course over Purpose Anxiety waar je de opname van de workshop terugvindt en bijkomende inzichten, tools & oefeningen aangereikt krijgt over het thema. Interesse? Scroll verder en maak gebruik van onze 10€ korting!

Maak van jouw veelzijdigheid je grootste troef dankzij het CG Membership!

Het Creatieve Generalisten Membership, gecreeërd door Silvia > expert in veelzijdige profielen, helpt creatieve generalisten of multipotentials om voluit te kiezen voor een multigefaceteerd leven zonder dat ze zichzelf voorbijlopen of opbranden, of de connectie met anderen verliezen. Je kan lid worden voor 3 maanden (= 27 euro) of voor 1 jaar (= 97 euro).

Word CG Member en…



Krijg inzicht in wat jouw ‘edge’ is als CG en hoe je van daaruit het meeste impact creëert op jouw omgeving.



Voel je trots op je talenten als CG!



Creëer een leven waarin al jouw verschillende kanten worden meegenomen en je zelfs nog regelmatig nieuwe facetten van jezelf ontwikkelt!



Kom tot een mooie wisselwerking tussen enerzijds rondfladderen, en anderzijds voldoende focus aan de dag leggen.



Krijg toegang tot de beste inzichten, tools en strategieën voor CG'en (in de vorm van behapbare mini-courses)



Word opgenomen in de besloten CG community.

Word nu member en krijg 10 euro korting bij je lidmaatschap

Ik word lid en betaal 17 i.p.v. 27 euro 🥳

Keuzestress verminderen

by Silvia | jan 25, 2021 | Creatieve generalisten

Keuzestress, het doet onze hersenpan vaak overuren draaien. Bij de zoektocht naar een nieuwe job, maar bv. ook als starter en ondernemer, wanneer je moet kiezen tussen de verschillende mogelijkheden en opportuniteiten die je ziet. Ook in je privéleven kan je het gevoel hebben uren tekort te komen om al je interesses aandacht te geven, en zo keuzestress ervaren.

Maar wat is het precies, hoe ontstaat het en vooral: hoe kan je ermee omgaan?

Wat is keuzestress?

Het gaat over een vorm van stress die je voelt wanneer je overspoeld wordt met informatie die je moet overwegen om tot een beslissing te komen. Niet alleen de complexiteit van de keuze zorgt voor problemen. Ook het ruim assortiment aan opties die in onze samenleving voorhanden zijn, zijn een belangrijke oorzaak van keuzestress.

Anders gezegd: als je weinig mogelijkheden hebt, is er weinig dat je moet overwegen. Maar als er veel opties zijn, moet je ook al die informatie verwerken om tot een keuze te komen. Een goede beslissing maken wordt dan ingewikkelder en dat zorgt voor heel wat stress.

Fear of better options

Patrick McGinnis, de Amerikaanse schrijver en econoom die eerder al ‘fomo’ introduceerde, spreekt van ‘fobo’ of ‘fear of better options’. De nieuwe keuzestress dus, of het dwangmatig zoeken naar de beste optie. Fobo-lijders zijn volgens McGinnis bang om los te laten en te moeten rouwen om de weg die ze niet gekozen hebben.

Oorzaken

Oorzaken voor keuzestress liggen voor een deel buiten ons, maar hebben ook te maken met ons als persoon.

Keuzestress komt voor een groot deel van de vele mogelijkheden en keuzes die we in onze maatschappij voorgeschoteld krijgen. Denk maar aan de talloze smartphone-modellen die in de winkel liggen, tientallen soorten chocolade van bijna evenveel merken in de winkelrekken, honderden series en films op Netflix, onderwijsinstellingen die meer een meer studiekeuzes aanbieden, oneindig veel hobby’s om uit te kiezen, …

Maar ook factoren binnen jezelf kunnen keuzestress triggeren:

je hebt last van controledrang en je bent bang om verkeerde keuzes te maken;

je hebt de neiging om te overanalyseren (‘ik moet er gewoon nog harder over nadenken’);

je hebt geen zicht op de eigen behoefte;

je ervaart sociale druk en FOMO (fear of missing out);

er is sprake van een gebrek aan zelfkennis: je kent je drijfveren niet, je hebt geen (of onvoldoende) zicht op je talenten en waarden;

bv. bij keuzes in studies en werk: je ziet veel mogelijkheden omwille van je brede belangstelling en/of je kan veel dingen goed. (m.a.w., je hebt meer keuze-opties!).

Symptomen

Hoe herken je keuzestress bij jezelf of iemand anders? Het is belangrijk aandacht te hebben voor de volgende symptomen:

een gebrek aan zelfvertrouwen: je bent onzeker over jezelf of je talenten en je komt daarom niet toe aan het nemen van beslissingen;

een gebrek aan zelfkennis over wat je talenten zijn, wat je drijfveren zijn, welke behoeften je hebt, …;

absolute zekerheid willen over je keuze;

vast zitten in piekergedachten;

bang zijn om fouten te maken.

Tips bij keuzestress

Bedenk: ‘alles gaat voorbij’

In ‘Leven in het nu’ introduceert Tom Hannes ons in drie basisbeginselen uit de Boeddhisme: alles is vergankelijk, alles is afhankelijk van elkaar en alles is onvolmaakt (en dus onbevredigend). Alle drie deze principes kunnen ons helpen bij keuzestress want ze confronteren ons met het feit dat ‘de perfecte keuze’ niet bestaat.
(Interview met Tom Hannes)

Minder introspectie, meer experimenteren

Wanneer we het even niet meer weten, of gevangen zitten in keuzestress, hebben we de neiging om er gewoon nog méér over na te denken. Auteur Herminia Ibarra vindt dat geen goede strategie. Haar advies? Experimenteer, probeer wat dingen uit, ga vooral dingen ervaren. Zo beschik je over waardevolle informatie die je zal helpen om keuzes te maken. Een veelzeggende uitspraak van Ibarra is: “Solitary introspection, when not coupled with active experimentation, is dangerous”.

De passieve houding

Hoogleraar Harry Kunneman pleit eerder voor een passieve, receptieve houding om keuzestress te verminderen. I.p.v. het ‘ik’ centraal te stellen, stel je jezelf de vraag: ‘Wat wil door mij gehoord worden?’ of ‘Wat raakt mij?’.
(Hoorcollege ‘Wat kiest mij?’ – Harry Kunneman)

Denken over de dood

Auteur Roman Kznaric heeft in zijn boek ‘Carpe Diem’ een originele tip om keuzestress te verminderen: de ‘daily deathpause’. Het idee is heel simpel: je krijgt je prioriteiten scherp door meer over je dood te denken. Je beeld je in dat je dood bent en dat je in het hiernamaals naar een etentje gaat. Daar in de ruimte zitten alle andere ikken die je had kunnen zijn, mocht je andere keuzes gemaakt hebben. Dit zijn jouw ‘alternatieve zelven’. Vraag je vervolgens af of daar ikken tussen zitten waar je graag mee zou ruilen. Wat zegt dit over de keuzes die je dient te maken?

De ‘shit sandwich’

Ook succesauteur Elizabeth Gilbert heeft een tip bij keuzestress: de ‘shit sandwich’. De gedachte gaat als volgt: elke keuze komt met een prijs. De vraag is: welke prijs ben je bereid te betalen? Wat zijn de lastigheden die je erbij wil nemen? Of: wat is de shit sandwich die je bereid bent op te eten?

Artikels met interessante invalshoeken over keuzestress

In dit artikel van Forge, ‘A guide to overcoming FOBO, the fear of Better Options‘, vond ik deze tip heel helpend: ga door potentiële worst-case scenario’s, maar blijf niet steken bij ‘wat als het slecht afloopt?’. Vraag je af: ‘welke beslissing zal ik op dat moment maken?’. We vergeten te vaak dat een beslissing zelden finaal is. Er dienen zich altijd kansen aan om nieuwe keuzes te maken.
Wat te doen bij keuzestress?: een artikel van eos.

Keuzestress: interessante video’s:

In deze TedTalk staat psycholoog Barry Schwartz stil bij de keuzevrijheid die we zo belangrijk vinden. Maar het te veel aan keuzes in onze maatschappij zorgt net voor (keuze)stress en minder vrijheid. Zijn tips?

beperk je keuzemogelijkheden;
verminder je verwachtingen;
stel prioriteiten;
laat nog meer ruimte voor toeval en ‘go with the flow’.

Filosoof Ruth Chang stelt dat moeilijke keuzes moellijk zijn omdat er geen ‘beste optie’ is, en niet omdat er iets mis is met ons of omdat we onwetend zijn. Ze ziet moeilijke keuzes als een kans om na te denken over je waarden, over waar je je achter kan scharen.

Boeken voor wie moeilijk kan kiezen

Vond je de tips hierboven inspirerend? Via deze boeken kan je de vermelde auteurs beter leren kennen. Hoewel dit geen boeken zijn die expliciet over keuzestress gaan, hebben ze er wel onrechtstreeks een impact op.

Extra tips bij keuzestress

Kiezen kan een hele lijdensweg zijn als je gaat overanalyseren en piekeren. Deze tips helpen je om keuzestress om te buigen en het gepieker los te laten.
Download ze hier:

Een bore-out na de burn-out?

by Silvia | dec 20, 2020 | Bore-out, Coaching, Creatieve generalisten, Nieuwfreak

In een bore-out sukkelen nadat je al een burn-out doorgemaakt hebt, dat wil natuurlijk niemand. Maar zo’n burn-out blijft nog lang nazinderen. Je doet er dan ook alles aan om het nooit meer te hoeven meemaken. Een gezonde beschermingsmechanisme toch? Of kan je daar ook te ver in gaan?

Wat ik merk in mijn praktijk voor creatieve generalisten en multipotentials, is de neiging om van het ene uiterste naar het andere te gaan. Zowel in loopbaancoaching als ondernemerscoaching worden interesses, talenten, drijfveren verkend. Soms komen zelfs oude passies of interesses terug naar de oppervlakte. Het enthousiasme dat onder een berg angst en/of bezorgdheid bedolven zat, is plots weer zichtbaar. En daar schrikken veel mensen van. Hun enthousiaste, gedreven zelf is nl. dezelfde persoon die nietsvermoedend in de burn-out valkuil is gewandeld. Die 1001 projectjes tegelijkertijd lopen had. Die nooit genoeg kon krijgen van nieuwe dingen bijleren. Reden genoeg dus om alle alarmbellen te laten afgaan! Het resultaat? Je gaat je talenten schuwen. ‘Je rustig houden’ evolueert dan niet zelden in (chronische) verveling, of bore-out.

Maar wat kan je dan wél doen?

Verken en erken jouw bezorgdheid

Merk je dat je op de rem gaat staan? Kijk dan naar wat er precies aan de hand is. Ben je inderdaad bang of bezorgd dat het de verkeerde richting zou uitgaan en dat het terug richting burn-out zou gaan? Prima, dit is op zich een gezonde beschermingsreflex. Maar laat het jou niet verlammen.

Hoe kan je stappen zetten in wat je enthousiasmeert, nieuwsgierig maakt én tegelijkertijd bewaken dat je ook voldoende rust- en herstelmomenten inbouwt? Dat is een veel constructievere vraag.

Herstellen van een burn-out doe je op jouw manier!

Wellicht heb je tijdens jouw burn-out bergen goedbedoeld advies gekregen. Je ‘moet’ rusten, je ‘moet’ gaan wandelen, dergelijke standaardadviezen. Het probleem met zulke adviezen is dat ze inderdaad standaard zijn. Niet perse op jouw maat dus. Rusten en recupereren doet niet iedereen door in de zetel te liggen. Gaan wandelen is niet voor iedereen de meest prettige vorm van ‘aan beweging doen’.

Ga eens na waar jij van recupereert. Laad jij jezelf op door een boek te lezen, of naar een lezing te gaan luisteren? Of is met jouw handen bezig zijn, bv. in de tuin, een activiteit waarbij je de tijd uit het oog verliest? Of misschien leer je als multipotential graag een nieuwe skill via You tube video’s? Zet dan vooral op die dingen in. Meer mogen, minder moeten dus!

Geen burn-out, maar ook geen bore-out: de juiste dosis prikkels

Frouke Vermeulen, auteur van ‘Vechten tegen verveling‘ spreekt over een onderscheid tussen prikkelintensiteit en prikkelkwaliteit. Het eerste heeft te maken met de hoeveelheid prikkels die je op een dag ervaart. Zijn het er te weinig? Dan treedt verveling op. Zijn het er teveel? Dan kan je overprikkeld geraken en is herstel nodig. Het tweede heeft te maken met de inhoud van de activiteiten die je onderneemt. Sluit dit aan bij jouw talenten, bij de dingen waarvan je energie krijgt? Dan kan je spreken van een hoge prikkelkwaliteit. Het spreekt voor zich dat dit voor elke creatieve generalist of multipotential anders is.

Waar het bij de prikkelintensiteit aankomt op ‘niet te veel, niet te weinig’, geldt bij prikkelkwaliteit de ‘hier kan je niet in overdrijven’ regel. Waar mensen meestal bang van zijn, is dat de prikkelintensiteit weer te grote proporties aanneemt. Hierbij zien ze de prikkelkwaliteit soms verkeerdelijk ook als boosdoener, denk aan uitspraken genre ‘Ik wil niet meer met mensen werken, want dan ga ik daar te ver in’. Het is van vitaal belang dat je de activiteiten die je enthousiasmeren juist niet uit de weg gaat. Het zijn net deze activiteiten die jouw batterijen opladen. Zie het als een energiereserve die je extra veerkracht geeft op de momenten dat je teveel prikkels te verduren krijgt.

Inzetten van jouw talenten beschermt je tegen burn-out én bore-out

Om met de vorige tip aan de slag te kunnen, is het natuurlijk handig om zicht te hebben op wat jouw talenten precies zijn. Je kan hier op verschillende manieren mee aan de slag. Een paar suggesties:

Start gedurende min. 3 weken een logboek en noteer van welke activiteiten je energie krijgt, wanneer je de tijd uit het oog verliest, enz. Na een week kijk je telkens even terug en probeer je patronen te detecteren.
Zoek een loopbaancoach die ook bedreven is in het voeren van talentgesprekken. Zoek iemand die een onderscheid maakt tussen talenten (je laadt jouw batterij op) en competenties die geen talenten zijn (je kan het goed, maar wordt er zelf niet blij van). Je zal je hierna nooit meer betrappen op uitspraken zoals: ‘ik heb geen echt talent’, zoals multipotentials zo vaak doen ;-).

Moe zijn is niet altijd een teken van burn-out of bore-out

Het valt niet altijd haarfijn uit te leggen en toch snappen de meeste mensen wel wat je bedoelt als je zegt dat er een goede vermoeidheid bestaat en een slechte vermoeidheid. Misschien valt de goede versie wel nog het best te omschrijven als ‘moe maar voldaan’. Als er gepraat wordt over activiteiten die je energie opleveren, wordt hier dus vooral mentale energie mee bedoeld. En die kan je ook voelen als je uitgeteld in je zetel neerploft na een dagje klussen op de school van je kind bv.

Spelen en experimenteren

Probeer wat dingen uit vooraleer je echte engagementen aangaat. Geef jezelf de tijd om te ondervinden of iets werkt voor jou. Zo kom je ook jouw bezorgdheid tegemoet: blijkt het geen goede piste te zijn, dan kan je nog altijd terug. Maar meestal komt het hierop neer: je geeft jezelf de kans om terug te ervaren wat het is om op te gaan in een activiteit, betrokken te zijn én tegelijkertijd energie te krijgen. Deze aanpak is trouwens ook een aanrader voor al wie kampt met het ‘ik kan niet kiezen-syndroom’.

Een burn-out of bore-out voorkomen door te kijken naar de hele context

Om even terug te gaan naar het optimale energieniveau van daarnet: prikkels zijn alle dingen die tot jou komen op een dag, en daar horen dus ook bv. voeding en omgevingsfactoren bij. Ben je bang om overprikkeld te worden, breng dan eens alles in kaart. In wat soort omgeving vertoef je? Woon je in een drukke buurt, heb je een huis vol drukke kinderen, of staat de tv vaak op, enz.? Voor alle duidelijkheid: deze factoren zijn niet perse problematisch (noch altijd te controleren), maar ze maken wel deel uit van het geheel! Ook jouw voeding en slaapkwaliteit zijn hier van groot belang. Veel suikers nuttigen, of veel koffie drinken zijn evengoed factoren die jouw lichaam een zekere stress bezorgen. Mijn boodschap is niet om hier een obsessie van te maken. Breng het gewoon mee in rekening wanneer je op zoek gaat naar jouw ideale prikkelniveau, of jouw ‘sweet spot’, en bescherm jezelf niet allen voor een (nieuwe) burn-out , maar ook voor een bore-out.

Bore-out en hoogbegaafdheid

Er bestaan verschillende definities van hoogbegaafdheid, waardoor het moeilijk is om je hier een éénduidige beschrijving voor te schotelen. Belangrijk is om te weten dat het over meer gaat dan enkel ‘een hoog IQ’. Qua kenmerken gaat het o.a. over:

een hoofd dat vaak overloopt van ideeën, vragen en theorieën;
een grote leerhonger;
eigenzinnig en non-conformistisch;
een groot rechtvaardigheidsgevoel;
de lat hoog leggen;
intense emoties.

Multigetalenteerden hebben het potentieel om uit te blinken over (veel) verschillende domeinen. Ze hebben dus een divers pakket aan talenten die ze moeten kunnen inzetten om geboeid en gemotiveerd te blijven. En hoewel dit voor sommigen als een luxeprobleem klinkt, is dit voor een hoogbegaafde niet makkelijk om een context te vinden of te creëren die hen toelaat op deze manier geprikkeld te blijven. Het spreekt dus ook voor zich dat een hoogbegaafde die zichzelf ‘low profile’ houdt vanuit de bezorgdheden hierboven beschreven, nog meer kans maakt op een bore-out dan andere mensen.

Bore-out? Test jezelf

Met deze ‘Dutch boredom Scale‘ (Schaufeli ea, 2009) kan je nagaan of er bij jou sprake is van een bore-out. Je schaalt je in op de volgende stellingen, met cijfers van 0 (=nooit) tot 6 (= altijd).

Op het werk kruipt de tijd voorbij.
Ik verveel me op mijn werk.
Op mijn werk breng ik de tijd doelloos door.
Ik voel me rusteloos tijdens het werk.
Ik dagdroom tijdens mijn werk.
Als ik werk lijkt het of er geen einde aan de dag komt.
Ik heb de neiging om tijdens mijn werk andere dingen te doen.
Op mijn werk heb ik weinig om handen.

Interessante video’s over burn-out en bore-out

Frouke Vermeulen toont hier aan de hand van slides wat het verschil is tussen een kwantitatieve en kwalitatieve burn-out en een kwantitatieve en kwalitatieve bore-out.

In deze video doet expert hoogbegaafdheid Kathleen Venderickx, professor aan de UHasselt, uit de doeken waarom burn-out, bore-out of jobhoppen vaker voorkomt bij hoogbegaafden.

Extra tips voor een optimale energiebalans

Hoe zorg je voor een optimaal energieniveau? En hoe is het met jouw energiebalans gesteld? Schrijf je hieronder in en onze beste tips (en tool) komen jouw richting uit!

Imposter syndroom: oorzaken en tips

by Silvia | dec 3, 2020 | Creatieve generalisten

Is het imposter syndroom of het bedriegersgevoel jou ook niet vreemd? Dat knagende gevoel dat je op een moment zal ontmaskerd worden, dat de buitenwereld zal ontdekken dat je toch niet zo competent bent als gedacht? Lees dan zeker verder, in dit artikel vertel ik je meer over dat beruchte imposter syndroom, wat het is, wie er last van heeft, en wat je er aan kan doen.

Imposter syndroom: symptomen

Mensen die last hebben van het imposter syndroom ervaren gevoelens van ‘intellectuele onechtheid’. Successen, prestaties en complimenten maken ze zich niet eigen, maar kennen ze toe aan externe factoren. Denk aan uitspraken genre: “Ik kreeg die job omdat er toen eigenlijk niet zoveel andere kandidaten waren”, of “Ja, dat project is goed gelukt want ik zat toen in een uitzonderlijke goeie vibe”. Doordat ze hun successen niet internaliseren, zijn mensen met het imposter syndroom bang dat ze elk moment door de mand kunnen vallen.

Imposter syndroom: misverstanden

De term ‘Imposter syndroom’, zou misleidend zijn. Psychologe Jasmine Vergauwe, die met haar vakgenoten van de Universiteit Gent uitgebreid onderzoek deed naar het Imposter syndroom, vermijdt liever deze term omdat het een klinische diagnose impliceert. Je kan er beter naar kijken als een spectrum van ‘imposter neigingen’. De vraag is niet meer: ‘Heb ik wel of niet het imposter syndroom?’, maar wel: ‘Hoe vaak en wanneer ervaar ik imposter gevoelens of neigingen?’. M.a.w.: waar bevind jij je ergens op dat spectrum?. Het is dus geen psychologisch syndroom, maar wel een set van (jezelf neerhalende) gevoelens’.

Imposter syndroom: wat is het niet?

Er zijn situaties en fases in je leven waar het uiteraard heel normaal is om je onzeker te voelen. Denk maar bv. aan een stage, of bij de start van een nieuwe job. Probeer dus onderscheid te maken tussen imposter gevoelens en normale onzekerheid of gezonde zelfkritiek.

Imposter syndroom: wie heeft er last van?

Eigenlijk is er nog niet zoveel geweten over het imposter syndroom. De meeste onderzoeken gebeurden bij studenten, en niet op de werkplek. Jasmine Vergauwe en haar collega’s voerden wel onderzoek uit in de werkcontext, bij 200 kantoormedewerkers om precies te zijn. Daaruit bleek dat bij ongeveer 20% sprake is van intense ‘imposter gevoelens’, maar ook dat een veel grotere groep er last van heeft, zij het dan in mindere mate. Het idee dat vooral vrouwen slachtoffer zouden zijn van het imposter syndroom, blijkt ook niet te kloppen.

Oké, maar wie heeft er dan wel het meeste last van?

Hoogopgeleiden, mensen met een intellectueel uitdagende job;
Mensen in creatieve beroepen. Waarschijnlijk omdat kunst iets heel persoonlijks en kwetsbaar is (en ook publiek);
Intelligente mensen met weinig zelfvertrouwen en een perfectionistische aard;
Voor wie zich herkent in dat perfectionisme: vooral ‘maladaptief’ of neurotisch perfectionisme vormt een probleem. Waar ‘normale’ perfectionisten plezier en trots ervaren wanneer ze iets bereiken, zijn neurotische perfectionisten nooit echt tevreden.

Imposter syndroom: typisch voor creatieve generalisten?

Hoewel ik me helaas niet kan baseren op wetenschappelijk onderzoek, heb ik wel een vermoeden dat creatieve generalisten extra vatbaar zijn voor imposter gevoelens. Enerzijds omdat ze vaker dan gemiddeld ‘opnieuw beginnen’ en aangetrokken worden door nieuwe uitdagingen, anderzijds omdat ze zich vaak vergelijken met hun collega-specialisten en in deze vergelijking het gevoel hebben telkens aan het kortste eind te trekken.

De imposter cyclus

Je zou kunnen denken dat hoe meer je successen verzamelt, hoe meer het imposter syndroom afzwakt. Helaas klopt dat niet. Integendeel zelfs, de imposter gevoelens kunnen zelfs versterken. We spreken dan van de ‘impostor-cyclus’. Die gaat als volgt:

De imposter-lijder vreest een bepaalde taak.
Hij/zij gaat overdreven hard voorbereiden en werken.
Vaak brengt hij/zij dit tot een goed einde, met een gevoel van opluchting als gevolg.
Dit gevoel ebt al snel weg en het bedriegersgevoel komt in alle kracht terug.

Imposter syndroom: gevolgen

Het is je wellicht al duidelijk: het imposter syndroom is niet zo onschuldig, toch niet wanneer je het op een intense manier beleeft. Niet alleen is het geen fijn gevoel, maar het beïnvloedt op de duur ook je prestaties. Het kan twee kanten op:

Je legt jezelf zo’n grote druk op om toch maar niet ‘ontmaskerd’ te worden, tot je in een burn-out sukkelt.
Je gaat net heel erg op veilig spelen en je klein houden, en zodus je potentieel niet benutten. Hier moet je dus uitkijken voor een bore-out.

Imposter syndroom: behandeling

Dat leidt ons natuurlijk tot de volgende vraag: kan je iets doen aan die imposter-gevoelens? Wat onze onderzoekers naar voor dragen als eerste belangrijke buffer is het ervaren van steun op het werk. Volgens mij kan die bestaan uit het creëren van een open bedrijfscultuur, waar fouten maken gestimuleerd wordt en twijfels uiten heel gewoon is. Maar dit kan uiteraard aangevuld worden door ondersteuning via coaching en mentoring.

Gedragstherapie zou ook effectief zijn. Je wordt je bewuster van het irrationele karakter van de impostergedachten en je leert om op een andere manier te denken en je gedag bij te stellen.

Check ons team van coaches als je wil verkennen of één op één begeleiding iets voor jou kan betekenen.

Tips bij Imposter syndroom

Oefen in zelfcompassie

En neen, dat is niet hetzelfde als ’jezelf een rad voor de ogen draaien’ en ‘alles zomaar goedpraten’ van jezelf. Zelfcompassie is niet voor watjes mensen! Dit is wat Susan David, auteur van ‘Emotionele flexibiliteit’ erover zegt: ‘Mensen met zelfcompassie mikken net zo hoog als zelfkritische mensen. Het verschil is dat mensen met zelfcompassie niet instorten als ze hun doelen niet bereiken.’

Stop met vergelijken

Vijand nummer 1 van zelfacceptatie is onze slechte gewoonte om te gaan vergelijken met anderen.
Is het toch sterker dan jezelf, vergelijk dan met iemand die in hetzelfde stadium zit als jij (dus een starter met een starter bv.), en vergelijk hetzelfde ‘materiaal’ (bv. je innerlijke zelf met het innerlijke zelf van iemand anders, of een generalist met een generalist). Anders ben je appelen met peren aan het vergelijken en is de oefening zinloos.

Denk niet dat jij uniek bent in je onzekerheden

Ook de anderen doen maar wat en voelen zich daar bij momenten onzeker bij. Vergeet niet: jij hebt zicht op je innerlijke zelf, en je hebt de neiging om dat te gaan vergelijken met wat anderen ‘uiterlijk’ tonen. Two complete different things. Durf daarom je kwetsbaar op te stellen en praat over je imposter gevoel. Je zal verbaasd zijn over hoeveel mensen hier ook last van hebben!

Geef anderen het krediet dat ze verdienen

Mensen met imposter gevoelens zijn meestal niet onder de indruk van de positieve feedback van anderen. Er duikt al heel gauw een ‘ja, maar’ op. Maar denk er ook eens zo over na: hebben die andere mensen dan werkelijk zo’n slecht inschattingsvermogen? Of zijn het allemaal zo’n fakers dat ze jou niet ‘de waarheid’ durven zeggen? Best arrogant eigenlijk als je daar zo bij stilstaat.

Het gaat eigenlijk niet om jou

Eénmaal gegrepen door de klauwen van het imposter syndroom ben je helemaal opgeslorpt door je eigen ‘ik’. Probeer het ook eens om te draaien: wat heeft jouw omgeving nu van je nodig? Paradoxaal genoeg zal je door te streven naar een ‘perfecte, foutloze ik’ zelden het beste van jezelf geven.

“Humility is not thinking less of yourself it is thinking of yourself less”- Rick Warren

Help jezelf te kijken naar de feiten

Zoek naar manieren om jouw vooruitgang en leerproces bij te houden. Zo kan je kijken naar de feiten wanneer jouw gevoelens en overtuigingen de bovenhand nemen.

Imposter syndroom: test jezelf

Voor alle duidelijkheid, dit is geen wetenschappelijke test. Het beschrijft wel belangrijke symptomen van het imposter syndroom. Hoe vaak jij ‘ja’ zegt op de volgende vragen kan je zien als een indicatie van hoeveel jij last hebt van imposter gevoelens:

Ik heb vaak het gevoel dat ik mijn successen niet verdien.
Complimenten van anderen lijken niet echt ‘binnen te komen’.
Wanneer ik iets tot een goed einde breng, zal ik dat zelden linken met mijn capaciteiten en talenten.
Als anderen vol lof over mij en mijn prestaties spreken, denk ik vaak dat ze het groter maken dan het werkelijk is.
Ik vrees vaak het moment dat mijn omgeving zal ontdekken dat ik toch niet zo slim/competent ben als zij denken.`

Imposter syndroom: interessante artikels, interviews en onderzoek

Fear of being exposed: the trait-relatedness of the impostor phenomenon and its relevance in the work context
https://hbr.org/2015/10/the-personality-traits-that-make-us-feel-like-frauds
Podcast met Oliver Burkeman

Imposter syndroom: interessante video’s

Ook in deze video wordt benadrukt dat het imposter syndroom geen ziekte of afwijking is, maar een set van gevoelens die iedereen kan ervaren. Wat kan helpen?

Je bewust zijn van het fenomeen.
Beseffen dat je niet de enige bent met imposter gevoelens, integendeel!
Praten over je onzekerheden en twijfels, en anderen de kans geven hetzelfde te doen.

Dit overzichtelijk filmpje overloopt 6 ‘symptomen’ die kunnen wijzen op imposter syndroom:

Je bent ervan overtuigd dat je jouw succes niet verdient.
Je bent een perfectionist of een uitsteller. Zowl extreem hard je best doen als het uitstellen van een taak tot de laatste moment kunnen een ‘coping mechanisme’ zijn om met je gevoel van incompetentie om te gaan. Succes wordt dan toegekend aan geluk of hard werk.
Je bent bang om ‘ontmaskerd’ te worden.
Je bent bang om te falen en fouten te maken.
Je hebt het nodig om ‘de beste’ te zijn.
Je vergelijkt je continu met anderen.

Omgaan met impostergevoelens: een oefening!

Is het toeval, geluk, of kan je ook je eigen aandeel in een prestatie zien?
Ik maakte voor jou een reflectie- en observatieoefening die je zal helpen op een andere manier te kijken naar je realisaties. Je kan hem hieronder downloaden!

Ben ik een creatieve generalist? Ontdek het hier!

by Silvia | nov 26, 2020 | Creatieve generalisten

Overloop deze vragen en houd alle ‘ja’s’ bij:

1. Verlies je makkelijk jouw interesse in iets éénmaal je begrijpt hoe iets werkt?

2. Had je vroeger een hekel aan de vraag ‘Wat wil je later doen?’ omdat je werd verwacht maar één antwoord te geven?

3. Vind je het leuker om plannen te bedenken dan je te concentreren op details om die plannen waar te maken?

4. Vind jij het haast onmogelijk om te antwoorden op de vraag ‘Wat zie je jezelf doen binnen 5 jaar?’

5. Vind je het moeilijk om keuzes te maken?

6. Vond je het moeilijk om een studierichting te kiezen?

7. Had je geen moeite met het kiezen van een studierichting, maar kon je jezelf niet voldoende motiveren om bij dit vak te blijven na je studies?

8. Vind je het idee dat je je hele carriere hetzelfde moet doen verschrikkelijk? Voel je, na bv. slechts een jaar of twee, kriebels om iets anders te gaan doen?

9. Krijg je vaak te horen dat je moet leren focussen en ‘gewoon’ iets moet kiezen?

10. Heb jij veel onafgewerkte projecten en start je desondanks vrolijk met iets anders?

Heb je min. 5 ‘ja’s’ verzameld (of 3 zeer sterke ‘ja’s’)?

Dan ben je heel waarschijnlijk een creatieve generalist of multipotential!

(Vrij vertaalde test van M. Lobenstine, auteur van ‘Renaissance Soul’)

Een CG is meer dan een duizendpoot!

Speel jouw veelzijdigheid uit als troef in je leven en carrière

Experts In Veelzijdigheid

Workshops op maat van jouw uitdagingen

Strategieën én scripts

Multipassionate Coaching Academy_uitreiking kwaliteitslabel

Een community van gelijkgestemden

Extra's

Brainfood in de maandelijkse email
Kortingen en voorrand voor exclusieve events
...

Join the club!

Vanaf 8,08€/maand met ons jaarabonnement.

7 dagen gratis uitproberen

Noem jezelf nooit meer ‘duizendpoot’ of ‘manusje-van-alles’

by Silvia | aug 4, 2020 | Creatieve generalisten

Als creatieve generalist, multipotential of slashie is het vaak geen evidentie om te antwoorden op de vraag: ‘wie ben jij?’ of ‘wat doe jij?’. Al snel worden dan de woorden ‘duizendpoot’, ‘manusje-van-alles’ of ‘allrounder’ bovengehaald. En dat is jammer. Het vertelt jouw gesprekspartner nl. niets, én je doet er jezelf mee tekort.

Maar wat dan wél? Hoe maak jij duidelijk aan de buitenwereld waarvoor ze je mogen wakker bellen, zonder jezelf in een hokje te wurmen? Simpel: ga op zoek naar de verbindende lijnen in de veelheid of… vind de rode draad in jouw verhaal!

Wat is een rode draad en welke verschillende soorten kan je inzetten?

Een rode draad is een gemeenschappelijke factor, een lijn die je kan terugvinden in alles wat je doet. Het ‘bos’ in jouw ‘bomen’ zeg maar. Rode draden komen in verschillende soorten en maten. De ene is niet perse belangrijker dan de andere, maar ze dienen vaak gewoon een ander doel. Voor zover dat mogelijk is (want soms heb je wel een overlap), kan je ze opdelen in 4 verschillende categorieën:

1. De waar-doe-ik-het-voor rode draad

Deze dient voor jezelf als keuzekompas, maar je kan het ook in je communicatie verwerken om klanten emotioneel te laten connecteren met jouw verhaal. Als je vertelt vanuit jouw ‘waarom’, heb je meestal de aandacht te pakken van de tegenpartij en wordt die ook nieuwsgierig naar jouw ‘hoe’ en ‘wat’.

Luister maar eens naar het verhaal van Slow Photographer Ake van der Velden: “Ik hou van Mooi, niet het soort mooi waar je het een beetje koud van krijgt maar het mooi dat een connectie tot stand brengt, het mooi waarin je jezelf herkent en jou de mooiste versie van jezelf toont. Ik hou van Minimalisme, het minimalisme dat rust brengt. Jouw verhaal in beeld, in een omgeving waar je je ware kleuren mag tonen. Ik hou van Slow Photography, waarin ik de tijd mag nemen om je te laten zien hoe waardevol jij bent. Ik hou van mooi. Mijn naam is Ake en ik hou ervan je te tonen hoe mooi en waardevol jij bent.

2. De wat-doe-ik-eigenlijk rode draad

Maar wat doe je dan precies? Als creatieve generalist kan dat natuurlijk heel veel zijn, en is het sowieso niet slim om in droge opsommingen te vervallen. Een manier om dit te bundelen is te kijken naar wat het effect is van wat je doet. Handig voor als je jezelf moet pitchen, maar ook om aan jouw opdrachtgever en/of klanten duidelijk te maken wat je voor hen oplost.

Bij ‘content queen’ Anouck Meier gaat dat als volgt: “Ik leer ondernemers, dienstverleners, vrije beroepers, coaches & consultants hoe je met steengoede content bovendrijft in een zee van online middelmatigheid, clickbait & fake news. Geen gortdroge bedrijfs-blabla, maar waardevolle informatie waarmee je je doelgroep aantrekt en overtuigt.”

3. De wie-ben-ik eigenlijk rode draad

Als je een uitgesproken persoonlijkheid, stijl of rol hebt, kan je dit gebruiken als kapstok. Want een label hoeft niet altijd slecht of beperkend te zijn. De kunst is om er één te vinden die jouw gesprekspartner waardevolle info geeft maar ook nieuwsgierig maakt, én jou nog voldoende speelruimte en vrijheid biedt.

Je kan zelfs combinaties maken, of een meervoudige identiteit gebruiken, zoals bijvoorbeeld Arnout Van den Bossche doet met zijn ‘jobomschrijving’ als ‘Chief Executive Comedian’, waarbij hij een mooie link legt tussen zijn verleden als consultant in het bedrijfsleven en zijn huidige rol als comedian. (Die link is trouwens ook een rode draad in zijn show ‘Burn-out voor beginners’ en zijn cartoons in Metro.)

4. De wie-bedien-ik eigenlijk rode draad

Een rode draad zit hem natuurlijk ook vaak in de doelgroep of de klanten voor wie jij het liefste werkt. Wie bedien jij eigenlijk? Voor wat type mensen los jij iets op? Als het antwoord hierop specifiek genoeg is, kan dit heel handig zijn om jouw verhaal te positioneren.

Zo richt Lien De Pau, serieel onderneemster en oprichtster van de ‘Freedompreneur Institute’, zich op vrouwelijke solo-ondernemers die zichzelf zien als ‘freedompreneur’, of ‘goestendoenders’ zoals zij ze soms noemt.